W niedzielę 29 września w Pałacu Ogrodu Dendrologicznego w Przelewicach odbyła się konferencja Zarządu Powiatowego PSL Pyrzyce pn. Historia ruchu ludowego na Ziemi Pyrzyckiej. Wzięło w niej udział ponad pięćdziesięciu działaczy ruchu ludowego, członków PSL i zaproszonych gości.

Najpierw przy śpiewie Roty wszedł poczet sztandarowy: Anna Łuszczyk, Ewa Zasada i Grzegorz Sołtysiak. Cała trójka to młodzi z Forum Młodych Ludowców powiatu pyrzyckiego, którzy aktywnie przyłączyli się w przygotowanie konferencji. Gości i uczestników powitał prezes ZP PSL Pyrzyce kol. Ryszard Berdzik i prezes ZW PSL w Szczecinie kol. Jarek Rzepa.

Na początku głos zabrali gospodarze gościnnej gminy - wójt Przelewic Marek Kibała i dyr Ogrodu Dendrologicznego Maria Jolanta Syczewska. W kolejności przedstawili oni rozwój gminy i historię przelewickiego pałacu.

W części wykładowej do tematu głównego nawiązał były wicemarszałek i wicewojewoda zachodniopomorski kol. Andrzej Durka – urodzony w pobliskim Kłodzinie, który interesująco prześledził całą swoją osobistą drogę działacza ludowego od ZMW, poprzez ZSL do PSL. Podkreślił przy tym mocno, że tradycje działalności ludowej wywiódł od swojego ojca i dziadka rodem z Lucina, gmina Przelewice.

Najwcześniejsze powojenne lata ruchu ludowego od roku 1945 do 1950 bardzo wnikliwie przedstawił znany pyrzycki historyk prof. Edward Rymar. W swoim referacie poruszył wiele wątków, m.in. zawarł nazwiska działaczy, którzy przecierali drogi, walcząc z ubecją, do takiego PSL jaki mamy dzisiaj. Byli to m. in. Andrzej Warząszka, Jan Kitliński, Lucjan Szarlak, Piotr Szymczak, Jan Łukasiewicz. Mikołajczykowski PSL w Pyrzycach oficjalnie nie zdołał się zawiązać. Ze względu na wielkie tarcia polityczne, walkę o władzę, dominację PPR i PPS oraz brutalne ubeckie metody eliminacji przeciwników mikołajczykowski PSL w Pyrzycach był w konspiracji. Działali tylko jego członkowie z legitymacjami sprzed wojny. W pierwszym powojennym dziesięcioleciu ukrywali oni swoje przekonania i sympatie często pod przykrywką SL. Wpływy PSL najsilniej zaznaczyły się w Pyrzycach, Jesionowie, Lipianach, Lucinie, Mielęcinie.

Inne spojrzenie na ruch ludowy przedstawił prof. Bogdan Matławski, który pokazał jego wielką rolę w tworzeniu dziedzictwa kulturowego. Podkreślił tworzenie i utrwalanie tradycji dożynek, odpustów, świąt ludowych, jarmarków , pikników, konkursów. Odniósł się do konkretów, np. produktów regionalnych ( pieróg pyrzycki, placuszki cebulowe, pierogi z mięsem i soczewicą, kutia, chleb, maczanka, gołąbki z kaszą) i zespołów artystycznych ( „RZŚ Kresowianka” z Letnina, „Niespodzianka” z Nowielina, „Bandoska” z Mielęcina).

Wśród zaproszonych gości szczególne poważanie mieli zasłużeni działacze ludowi, niektórzy nadal bardzo aktywni, inni uważani za autorytety moralne i kierunkowskazy dla młodych z FML. Zostali oni uhonorowani monografią pyrzycką prof. E. Rymara pt. „Pyrzyce i okolice poprzez wieki”. Honoru tego dostąpili: Zuzanna Chachuła, Maria Hołownia, Ignacy Maćkowiak, Jan Geldner, Zygmunt Kosiński, Władysław Bakun, Eugeniusz Mazur, Józef Susfał, Józef Majewski, Władysław Sadłoń.

Panel dyskusyjny rozpoczął J. Goclik, sympatyk PSL, który przypomniał szczególne zasługi działaczy ruchu ludowego w tworzeniu Ludowych Zespołów Sportowych. Następnie głos zabierali: K. Lipiński, A. Ogłodziński, I. Maćkowiak, E. Mazur, J. Majewski, E. Fiłkowski. Mówcy wspominali swoje różne drogi w ruchu ludowym, niemalże jednogłośnie podkreślali rolę ludzi młodych w dzisiejszym PSL, domagali się także, by następna tego typu konferencja dotyczyła przyszłości ruchu ludowego - Dokąd zmierzamy? Jest to przede wszystkim zadanie dla pyrzyckiego FML.

W części podsumowującej konferencję prezes J. Rzepa za najważniejsze zadanie dla Zarządu Powiatowego PSL Pyrzyce postawił opracowanie broszury z wystąpieniami prelegentów i dyskutantów, by historia ruchu ludowego na Ziemi Pyrzyckiej nie uległa zapomnieniu.

Dzięki przelewickim sponsorom uczestnicy konferencji nie czuli się głodni. Dziękujemy im za uświetnienie tego tak ważnego dla PSL spotkania. Dziękujemy państwu Ewie i Olgierdowi Kustoszom za pyszne miody i panu Ireneuszowi Jungowi za niebiańskie wyroby wędliniarskie.

Nad stroną organizacyjną od początku do końca czuwał prezes ZG PSL Przelewice kol. Leszek Jonczak, a moderatorem konferencji była sekretarz ZP PSL Pyrzyce kol. Bożena Rolbiecka.

 B.R.

Zdjęcia: kol. Mariola Pierożak i kol. Marcin Łapeciński